بررسی فنولوژی و زاد آوری علف هرز گاوپنبه (abutilon theophrasti)

شناخت و آگاهی از فنولوژی علف¬های هرز نقش مهمی در مدیریت علف¬های هرز دارد. این آزمایش نیز به منظور بررسی تأثیر مقدار نیتروژن، شرایط محیطی و تراکم بوته بر خصوصیات مورفولوژیکی، فنولوژیکی و زادآوری گاوپنبه در سال 1392 در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آب و هوایی اردبیل (اقلیم سرد) و شهرستان پارس¬آباد (اقلیم گرم) انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل مقادیر نیتروژن در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) و تراکم گاوپنبه در چهار سطح (1، 2، 4 و 8 بوته در گلدان) بود. نتایج نشان داد که با افزایش مقدار نیتروژن وزن خشک ریشه در بوته نیز افزایش یافت. برعکس، با افزایش تراکم گاوپنبه از یک بوته به هشت بوته در هر گلدان وزن خشک ریشه از 3/6 گرم به یک گرم در بوته کاهش یافت. نتایج کلی این طرح نشان داد با افزایش تراکم گاوپنبه میزان زادآوری و تولید زیست¬توده تک بوته¬ها در کلیه سطوح آزمایشی به طور معنی¬داری کاهش یافت. برعکس، با افزایش میزان نیتروژن زادآوری و زیست¬توده افزایش یافت. کاربرد نیتروژن در تراکم¬های بالا تأثیر معنی¬داری روی میزان زادآوری و شاخص¬های رشدی مورد بررسی نداشت. خصوصیات فنولوژیکی گاوپنبه شدیدأ تحت تأثیر اقلیم قرار گرفت. در شرایط اقلیمی اردبیل مدت زمان لازم برای ظهور اولین شاخه جانبی بیشتر از شرایط اقلیمی پارس¬آباد بود. در این شرایط با افزایش تراکم بوته، طول دوره ظهور شاخه جانبی افزایش یافت. بطوری که در تراکم 8 بوته مدت زمان لازم برای ظهور شاخه جانبی در گاوپنبه 25 روز بیش از تراکم یک بوته بود، اما در شرایط گرم پارس آباد تراکم بوته تأثیری بر زمان ظهور اولین شاخه جانبی نداشت. مراحل رشدی گاوپنبه بخصوص مراحل زایشی در اقلیم پارس¬آباد نسبت به اردبیل به علّت دریافت درجه – روز رشدی (gdd) مورد نیاز در زمان کمتر